Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Deutsche Welle’nin (DW), Türkiye’de erişimin engellenmesinin ardından alternatif olarak kullanmaya başladığı dwturkce.com ve ilhamminds.de/tr adresleri için lisans başvurusunda bulunmasına oy çokluğuyla karar verdi. 1 Temmuz 2022’de. .
RTÜK, 8 Kasım’da alınan karara ilişkin 10 Kasım’da yaptığı yazılı açıklamada, alternatif adresleri için lisans başvurusunda bulunması halinde DW’nin faaliyetlerine devam edebileceğini belirterek, bunun için kendisine 72 saat süre verildiğine dikkat çekti. Söz konusu sürenin, duyurunun yapıldığı 10 Kasım’da başladığını kaydeden RTÜK, aksi takdirde alternatif adresler için mahkemeden erişim yasağı talep edileceğini kaydetti.
RTÜK’ün duyurusunda, “Kişinin, başvuru talebini içeren dilekçe ile birlikte taahhüt mektubunu ibraz etmemesi ve yayın lisans bedelini üç ay peşin ödememesi veya takip eden yetmiş iki saat içinde yayın hizmetini sona erdirmemesi halinde, Bu duyurunun üzerine Üst Kurul, 6112 sayılı Kanunun 29/A maddesinin ikinci fıkrası uyarınca uzlaşma kararı verecektir.” “İçeriğin kaldırılması ve/veya erişimin engellenmesi yönünde Ceza Hakimliğinden talepte bulunulacağı ve Kanunun 33’üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca da işlem yapılacağı ihtar olunur.”
RTÜK ÜYESİNDEN KARARA TEPKİ
RTÜK Üyesi Tuncay Keser, sosyal medya platformundan yaptığı açıklamada karara, “Çokluk oyu ile kabul edildi. Basın özgürlüğüne, çoksesliliğe ve gazeteciliğe tolerans yoktur” diyerek tepki gösterdi.
Almanya’nın 32 dilde yayın yapan uluslararası yayın kuruluşu DW ile ABD’nin uluslararası yayın kuruluşu Voice of America’nın (VOA) Türkçe yayınlarına, lisans başvurusu yapmadıkları gerekçesiyle Türkiye’de erişim engellendi.
DW TÜRKÇE NEDEN ENGELLENDİ?
RTÜK, 2019 yılında yürürlüğe giren düzenlemeyle internet yayıncılarına lisans alma zorunluluğu getirmiş, ardından Şubat 2022’de DW, VOA ve Euronews’in Türkçe yayınlarına başvuru için 72 saat süre tanımıştı.
Euronews, haber sitesinde Türkçe canlı yayın yapmadığı ve görsel bülten yayınlamadığı için uygulamadan muaf tutuldu.
RTÜK, VOA Türkçe ve DW için verilen süre içerisinde lisans başvurusunda bulunmadıkları gerekçesiyle mahkemeye başvurmuş, bu çerçevede uluslararası program sağlayıcılardan da mahkeme aracılığıyla Türkiye’de lisans almalarını talep etmişti.
Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi de VOA Türkçe ve DW’nin lisans başvurusunda bulunmadığı gerekçesiyle 30 Haziran 2022’de erişimin engellenmesine karar vermişti. Erişim yasağı kararı 1 Temmuz 2022 tarihinden itibaren uygulanmaya başlandı.
DW, sadece Türkçe servisinde değil diğer dillerde de canlı yayın ve video içerik butonlarını kaldırmadığı için Türkiye’de 32 dilde yaptığı yayınlarla birlikte erişim de engellendi. VOA’nın yalnızca Türkçe yayınlarına erişimin engellenmesi kararı alındı.
Engelleme kararının uygulanmasının ardından DW Türkçe, içeriklerini okuyuculara ulaştırmak için dwturkce.com ve ilham verenminds.de/tr alternatif adreslerini kullanmaya başladı.
DW NEDEN LİSANS BAŞVURUSUNDA OLMADI?
DW, lisans koşullarının Almanya’daki maddelerle uyumsuz olması ve sansüre yol açabileceği gerekçesiyle bu talebi yerine getirmedi.
Türkiye’de itirazını Anayasa Mahkemesi’ne taşıyan DW, ifade ve basın özgürlüğünün Anayasa’nın 26 ve 28’inci maddeleri ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) yanı sıra 36, 40 ve 36’ncı maddeleri tarafından düzenlendiğini belirtti. Anayasanın ve AİHS’nin 141. maddesi. Anayasa’nın 6. maddesinde yer alan adil yargılanma ve etkili başvuru hakkının ihlal edildiğinin tespitini talep etti.
DW Kurumsal Sözcüsü Carla Hagemann, Almanya’daki yasal düzenlemeler nedeniyle DW’nin RTÜK’e lisans başvurusunda Türk hukukunun gerekliliklerini yerine getiremediğine dikkat çekerek, “Türkçe lisans almak için yerine getirilmesi gereken şartlardan biri” dedi. Kanuna göre DW’nin sorumluluğunun yüzde 50’si Türk vatandaşına ait bir tüzel kişilik teşkil etmektedir. Bu, yayın sorumluluğunun başka bir kişiye devredilmesi anlamına gelmektedir. Bu talep, tüm sorumluluğun Türk vatandaşına ait olduğunu öngören Deutsche Welle Kanunu ile uyumlu değildir. Yayın içeriği DW yöneticisine aittir ve dış bir kişiye aktarılamaz. Dahası, RTUK lisansı Türk hükümetinin “DW’nin içeriklerini sansürlemesine yol açabilir” dedi.
‘DW TÜRKÇE YAYININA DEVAM EDECEK’
DW Türk Yayınları Sorumlusu Erkan Arıkan da RTÜK’ün kararının basın özgürlüğü ilkelerini ihlal ettiğine dikkat çekerek, teknolojik imkanların kısıtlamaları aşabileceğine dikkat çekti. DW Türkçe’nin tarafsızlık ilkesi doğrultusunda yayınlarına devam edeceğini belirten Arıkan, “Günümüzde dünyada bilgi ve haber alma özgürlüğünün engellenmesi, gelişen teknoloji sayesinde çok zordur. Elimizdeki imkanlarla bunu başarabiliriz. Dünya, Avrupa, Almanya ve Türkiye’deki gelişmeleri farklı açılardan değerlendiriyoruz.” “Her zaman olduğu gibi okuyucularımıza ve izleyicilerimize farklı platformlarda arka plan bilgileri sunmaya devam edeceğiz” dedi. (DW Türkçe)
