BBC Arapça muhabiri Mohamed Osman tüm hayatı boyunca Sudan’da yaşadı. Geçen ay rakip askeri gruplar arasında çatışma çıktığında, başlangıçta çatışma hakkında rapor vermeye devam etti, ancak sonunda işi çok tehlikeli hale geldi. Osman, vatanını terk etme kararından ve karayoluyla Mısır’a yaptığı tehlikeli yolculuktan hatasız bahsetti.
Başkent Hartum’un yukarısındaki gökyüzünde siyah duman bulutları görülebiliyordu, bu da kıyametin yaklaştığı hissine katkıda bulunuyordu.
Açıklanan ateşkese rağmen Omdurman ve Hartum Bahri gibi bölgelerde ordu ve paramiliter Hızlı İkmal Güçleri (RSF) arasında şiddetli çatışmalar yaşandı ve her iki taraf da takviye kuvvet getiriyordu.
Daha da üzücü olan, patlama sesleri mahalleme gittikçe yaklaşıyordu. Sivillerin RSF savaşçıları tarafından sindirildiğine dair raporlar da öyle. Bunların arasında otomobil hırsızlığı ve yağma iddiaları da vardı.
Bütün bunlar beni ne kadar üzgün olursam olayım ülkeyi terk etmeye itti.
Sahadaki çatışmaları takip eden bir gazeteci olarak dünyaya neler olup bittiğini anlatmak hayati önem taşıyor.
Ancak bir yerden bir yere ulaşımın zorluğu, internet ve telefon hatlarındaki sorunlar ve en önemlisi ailemin ve benim güvenliğimin sağlanması ülkeyi terk etmeyi kaçınılmaz hale getirdi.
Yolculuğumuz 28 Nisan’da başladı. Genellikle çatışmanın yoğunluğunun biraz azaldığı öğle saatlerinde konuttan ayrıldık. Omdurman şehrinden Mısır’ın sonuna kadar gerçek bir otobüsle yola çıkan bir grup insana katıldık.
Ancak yolculuğumuzun onuncu dakikasında gökyüzünde bir savaş uçağı belirdi, ardından çok yakınımızda olan RSF çalışanı uçağa nişan aldı ve ateş açtı. Aracımız durduruldu ve bir anda nereden gelip nereye gittiğimizi öğrenmek isteyen silahlı savaşçılar tarafından kuşatıldı.
Savaşçılar silahlarını bize doğrulttuklarında karım ve çocuklarım dehşete kapıldılar. Otobüsümüzün içine baktıktan sonra gitmemize izin verdiler ama birkaç dakika sonra başka bir grup savaşçı bizi durdurdu. Ama bu sefer kısa sürdü.
Omdurman’ın dış mahallelerinden geçerken tamamen boş sokaklarla karşılaştık. RSF ile ilgili araçlar etrafa dağıldı, bölgenin üzerinden uçan Sudan askeri uçakları tarafından fark edilmemek için genellikle merkezi caddelere veya ağaçların altına park edildi.
Batıya doğru ilerlerken, paramiliter savaşçıların sayısı giderek azaldı ve olağan yaşam belirtileri yeniden başladı. Kadınlar tarafından işletilen birçok dükkan ve kafe o zamanlar sadece açık değil aynı zamanda kalabalıktı ve toplu taşıma normalden daha yavaş da olsa çalışıyordu.
Ancak kontrol noktaları ve silahlı çeteler şeklinde tehlike bizi bekliyordu. Güvenlik güçlerinin yokluğunda hırsızlık ve yağma artıyor. Neyse ki Omdurman’dan ayrılmadan önce bağlantılarımızdan edindiğimiz bilgiler sayesinde bu alanlardan kaçınabildik.
Hartum ile Kuzey Eyaleti arasındaki devlet sınırına vardığımızda, genellikle Sudan güvenlik güçleri tarafından kurulan kontrol noktalarını bulamadık. Bunun yerine, tamamı Merowe, Dongola ve Wadi Halfa gibi kuzey şehirlerine giden insanlarla dolu çok sayıda özel ulaşım aracı gördük.
24 saatlik bir yolculuktan sonra kendimiz Wadi Halfa’ya ulaştık. Rüzgârın sık sık çöl zirvelerinden kum savurarak görüşümüzü engellediği engebeli yollarda son derece zorlu bir yolculuktu. Geceleri, Dongola şehrinde bir kafede durduk ve dışarıda uyumak için yataklar kiraladık, bizi soğuk geceden koruyacak battaniyeler olmadan.
Wadi Halfa şehrinde, Hartum’daki şiddetten kaçan binlerce ailenin barınak sıkıntısı çekmesiyle ortaya çıkan kaotik manzaraya tanık olduk. Kadınlar ve çocuklar yerde, meydanlarda ve okullarda yatıyor.
50 yaşında bir kadın bana, gündüzleri güneşin kavurucu sıcağına, geceleri ise acı soğuğa, bu sefil koşullarda, yeterli yiyecek ve su olmadan dört gün boyunca katlandığını anlattı. Onları Mısır’a götürecek olan oğlu için vize bekliyordu.
Sınırda sadece Sudan’dan değil, Hindistan, Yemen, Suriye, Senegal, Somali gibi ülkelerden de insanlarla tanıştım.
Çoğunlukla Hartum’un Uluslararası Afrika Üniversitesi’nde okuyan öğrencilerdi. Onlardan Ganalı genç bir adam, Hartum’daki bombalama ve patlamaların ortasında “çok zor bir dönem” geçirdikten sonra, değeri ne olursa olsun ayrılmaya karar verdiğini söyledi.
Böyle sıkıntılı zamanlarda buradaki en güzel şeylerden biri de burada yaşayan insanların nezaketi. Wadi Halfa sakinlerinin çoğu ve Sudan-Mısır sınırına giden kuzey kara yolu üzerindeki bölgeler, kaçan insanlara evlerini açtı.
Yöre halkı yeni gelenlerle yemeğini ve suyunu paylaşır ve para talep etmez.
Wadi Halfa’da büyük bir konutu olan Baderi Hassan bana buranın düzinelerce insanı barındırdığını söyledi.
“Bu insanlara karşı sorumluluk hissediyoruz. Buradaki yetkililerin yoldan geçenlere verecek hiçbir şeyi yok ve onlar çok zor durumdalar” dedi.
Sınır kapısındaki durum kaotikti. Onlarca otobüs ve özel araç trafiği kilitledi. Sonu geçmek isteyenlerin sayısı sınır muhafızlarından çok daha fazlaydı ve tek tuvalet vardı.
Mısır’daki Abu Simbel’e giden son vapur saat 17.00’de sona erdi, ancak birçok kişi fiilen seyahat prosedürlerini tamamlamıştı. Bu nedenle aralarında yaşlı ve çocukların da bulunduğu yüzlerce aile, gece boyunca zor koşullarda uyumak zorunda kaldı.
Ertesi gün şafak vakti, sıcaklığın keskin bir şekilde düştüğü zor bir geceden sonra nihayet Mısır’a giden gerçek yola çıktık.
Nil Nehri’ni feribotla geçerken hem mutluluğu hem de hüznü aynı anda hissettim.
Karımı ve çocuklarımı kurtardığım için mutluydum, ama onları koruyacak hiçbir kalkan olmadan savaşın acımasız gerçekleriyle yüzleşmek üzere ailemi, akrabalarımı ve arkadaşlarımı geride bıraktığım için üzüldüm.
